Cadeautip voor Sint (2)

Liefhebbers van boeken, boekdrukkunst of toegepaste kunst maken we graag attent op een prachtige uitgave, die alweer enige tijd geleden verscheen: Gesloten boeken. De mooiste boekbanden van het Koninklijk Huis. Deze publicatie belicht 75 boeken uit de 19de en 20ste eeuw, die niet vanwege hun inhoud, maar juist vanwege hun rijke banddecoratie werden geselecteerd. Door de kostbare materialen, opmerkelijke vormgeving of luxe uitvoer­ing behoren ze tot de topstuk­ken van het Koninklijk Huisarchief. De banden zijn gemaakt van uiteen­lopende materialen, zoals goud­bestempeld leer, gemar­merd of bedrukt papier, zijde of fluweel, of gebatikt perka­ment (met name banden van C.A. Lion Cachet). Daarnaast werden ze rijk versierd met beslag in koper, zilver of goud, kunstig gesneden hout of ivoor, voorzien van inlegwerk of zelfs edelstenen (zoals het Typografisch Album van drukkerij Enschedé naar ontwerp van P.J.H. Cuypers). Op sommige banden glinsteren zeer kostbare materialen, andere schitteren in hun eenvoud en doordacht ontwerp.

De oudste band komt uit de bibliotheek van Koning Lodewijk Napoleon en dateert van 1801-02, de jongste is aangeboden aan Koningin Beatrix en werd gemaakt in 1993. Het zwaartepunt in deze publicatie ligt echter op de ontwikkeling in vormgeving in de tweede helft van de 19de en eerste helft van de 20ste eeuw, van het ‘Historisme’ tot de ‘Nieuwe Zake­lijk­heid’. Ook de ‘Nieuwe Kunst’, de decoratieve stijl, die rond 1900 de Nederlandse beeldende kunst, vorm­geving en typografie tot nieuwe hoogtepunten bracht, is ruim vertegen­woor­digd. Andere thema’s zijn banden met monogrammen en wapens, de invloed van de Japan­se kunst en de relatie met Nederlands-Indië.
Al deze banden werden geschonken aan leden van het koninklijk huis of zijn afkom­stig uit hun persoonlijk bezit. Besproken worden onder meer huldeblijken, gedenk­boeken, bijbels en fotoalbums. Zo is er bijvoorbeeld het in wit perkament gebonden exemplaar van de Grondwet, waarop Koningin Juliana bij haar inhuldiging in 1948 de eed aflegde en een fraai gebonden fotoalbum dat de hofhouding in 1861 schonk aan Koningin Anna Paulowna.

De publicatie werd geschreven door Audrey Wagtberg Hansen en verscheen al in 2003, bij een tentoonstelling in Museum Meermanno ter gelegenheid van het afscheid van de toenmalige directeur van het Koninklijk Huisarchief, drs. B. Woelderink. K&WH heeft hieraan destijds met veel plezier meegewerkt. Het bijzondere boekje is nog verkrijgbaar in de museumwinkel van Meermanno (ISBN 9080324620) voor slechts € 16,50. Leuk voor in de schoen, of straks onder de kerstboom.